3-Wielers en zo……… Vervolg

Met het vorige stukje over 3-wielige voertuigen heb ik toch een aantal medeverzamelaars aan het denken gezet. Dat blijkt wel uit de  reacties die ik er op mocht ontvangen.
Zo blijkt de Rijdende Regenjas, de DAF RR, alleen op het voorwiel aangedreven te worden, en een aandrijving op één wiel valt nu eenmaal onder het toenmalige RDW-kopje "Motorrijwiel met zijspan". Dus……. Helaas is dit karretje niet op een postzegel terechtgekomen, maar alleen op een ansichtkaart die in een setje met een velletje PPz's en 3 kaarten over het DAF-museum verkregen kan worden.
Toch rechtvaardigen alle reacties om eens wat dieper op dit thema in te gaan.

Eerder hebben we al eens een artikeltje over de Bubblecar geplaatst, waarin vooral de miniautootjes als de Zündapp Janus (Klein aber Mein), de BMW Isetta (in Italië ook als ISO bekend), Peel Trident en de Goggo's aan de orde kwamen. In het vorige artikel naar aanleiding van diverse speelgoedjes kwamen we via de 3-wielige Piaggio terecht bij de elektrische motorfietsen, maar er zijn natuurlijk veel meer van dit soort randgebieden. Wat bijvoorbeeld te denken van de door Opel gebrachte Brütsch Mopetta?

Brütsch Mopetta

Maar om bij het begin te beginnen: hoe kwam het toch dat er na de tweede wereldoorlog ineens zo'n explosie aan kleine autootjes, dwergauto's genaamd, plaatsvond? Natuurlijk omdat de grondstoffen erg schaars waren en de mensen niet veel geld te besteden hadden. Maar er waren ook andere oorzaken.
Net als het Beierse BMW mochten ook het Berlijnse Heinkel en de Messerschmitt fabrieken te Augsburg, bekend van hun gevechtsvliegtuigen, zich na de tweede wereldoorlog niet bezighouden met de productie van machinerieën die voor oorlogsdoeleinden ingezet kon worden. Heinkel begon met productie van scooters, waaruit later hun "Kleinwagen roller", de Trojan ontstond. Van de Heinkeltjes ken ik alleen maar een roodfrankering waar de Trojan in voorkomt.
Messerschmitt wierp zich op de productie van de Kabinenroller (KR) 175, en later de 200 met de bijnaam "Die Flotte Flitzer".
Dit model werd ontworpen door ingenieur Fritz Fend, een oud Luftwaffe officier. Deze ingenieur was ook al tijdens de oorlog werkzaam bij Messerschmitt, waar hij actief was op de afdeling die verantwoordelijk was voor de jachtvliegtuigen, en was medeverantwoordelijk voor de eerste echte straaljager, de ME 262. De Messerschmitt ontleent daaraan misschien zijn Nederlandse bijnaam: het vliegtuig zonder vleugels.

Messerschmitt: achterwiel aangedreven tweezitter

De Duitse postdienst gaf al eerder een postwaardestuk uit met daarop, naast de straaljager en Mr. Messerschmitt, een plaatje van de KR.

Dit karretje vinden we ook terug op het zegel van Spaans Andorra (uitgiftedatum 15‑10‑2004) in de serie "Geschiedenis van de automobiel". De op de zegel afgebeelde KR1 (175cc) bevindt zich in het Museu Nacional de l'Automobil te Encamp in Andorra.

Natuurlijk zijn er nog wel andere 3-wielers te vinden die de criteria om tot de motorfietsen te worden gerekend kunnen doorstaan. Zo kennen we in Italië ook nog de Tempo voertuigen, en hebben Vespa, Piaggio en Lambretta een aantal verschillende 3-wielers gemaakt, van kleine vrachtautootjes tot personentransporters.

Tempo Hanseat driewieler

Piaggio Ape Cross

Lambretta Helicak3 vóórzitter.

Lambretta maakt onder de naam Nippi in Engeland ook nu nog steeds scootervoertuigen voor invaliden. Met een rolstoel kan via de achterkant op de vloer van de scooter plaatsgenomen worden en wegrijden maar.

Nippi driewieler voor rolstoelgebruikers

Lambretta, onderdeel van Innocenti Lambro, heeft ooit in India een dochterfabriek opgezet onder de naam Scooter India Limited (SIL) en je raad het al, daar worden bijna alle Tuk-Tukkies gemaakt.

Ook in veel andere landen werden 3-wielers gemaakt. Zo zag in Frankrijk de Avolette het licht.

Avolette uit Frankrijk

In Tsjecho-Slowakije werden autootjes met een linnen carrosserie gemaakt: de Velorex (eerst OSKar genaamd, met Manet motor). Inderdaad, die van de zijspannen, en uitgerust met CZ en JAWA motoren.

Postwaardestuk met Velorex en speciale afstempeling

Poststempel met Velorex

En ook in Nederland werden verschillende van die lichte voertuigen gemaakt, o.a. de Borgman, de Shelter, de Schmidts en de hieronder getoonde al wat grotere 3-wieler: de Hoen.

Hoen driewieler van Nederlandse makelij

Recent (1 december 2005) is dus het WVR aangepast, maar tot die datum werden al deze voertuigen nog in de wet omschreven als scooter/motorfiets met zijspan inrichting.
Een nog extremere discussie kunnen we voeren over 3-wielers die elektrisch aangedreven worden, en daar gaan er in de toekomst zeker meer van komen.
In de jaren 70 hadden we al de Amsterdamse Witkar, met zijn naam afgeleid van het witte fietsenplan. Een elektrisch aangedreven, door iedereen te gebruiken 3-wielig vervoermiddel. Die werd door de Amsterdammers op zijn Joods als de Witzkar bestempeld, wat het na een aantal jaren ook bleek te zijn.

De Witkar

Maar ook die oogt nu, met de opkomst van de elektrische aandrijving, niet meer zo vreemd. Vele E-3-wielers zullen nog volgen, en ook daar zullen we onze criteria op los laten. En wat de toekomst ons nog allemaal gaat brengen???????

De toekomst?

Hans de Kloet

Naar boven   -   Terug naar vorige pagina   -   Home