In nieuwsbrief 32 schreef Jan Termaaten het volgende artikel over de Scott motorfiets. Aanleiding was een zegel van het Eiland Man, waarop Frank Applebee op een Scott in actie te zien is tijdens de TT van 1913.

Scott - The Yowling Two-stroke

Aan 23 Oak Avenue, Manningham, Bradford staat het geboortehuis van Alfred Angas Scott, alwaar hij op 5 oktober 1874 het levenslicht aanschouwde. Hij was het tiende kind van twaalf, en tevens een tweeling. Na diverse scholen (met succes) komt hij terug in Bradford als ingenieur. Ongeveer rond 1897/98 werkt hij aan een 2 pk staande twee cylinder 2-takt welke in een Premier fiets wordt ingebouwd. Er zijn veel theorieën wie de eerste was met een staande tweecylinder, wellicht was Scott de eerste. Na veel experimenteren claimde Scott in 1901 de eerste praktisch staande 2-takt twin te hebben gemaakt. In 1908 worden de eerste 6 Scott motorfietsen gebouwd door de broers William en Benjamin Jowett, geheel naar het ontwerp van Alfred. Per stuk verdienden de broers hieraan £3.10s, het waren tevens de laatste prototypes voordat Scott officieel (als merk) op de markt kwam. Ze zijn bekend als de Jowett-Scott.

Het eerste publieke optreden van een Scott was in een heuvelklim op 29-7-1908. Aan de tweede heuvelklim werd deelgenomen op 15‑8‑1908, een paar weken later. Hier werden drie klassen gewonnen, de open, de twin cylinder en de variabele versnellingsklasse. Protest alom, vooral omdat een 2-takt dubbel zoveel vonken geeft als een 4-takt. 2-takten waren (en zijn nu nog) vreemde kostgangers tussen de overwegend 4-takten.

De firma Scott is vroeg in 1909 opgericht. De naam is voluit Scott Engineering Company Ltd. Het startkapitaal kwam van broer Charles en bedroeg 4000 Engelse ponden.
De fabriek bestond uit twee kleine gebouwen, die gehuurd werden aan de Grosvernor Street. Ze stonden in Manningham, Bradford, en werden genoemd de Mornington Works. Frames en vorken werden vervaardigd bij Royal Enfield op aanwijzingen van Scott himself. De eerste advertentie van Scott verscheen in Motor Cycle op 10 maart 1909. Of deze in kleur was is zeer twijfelachtig, een kenmerk van een Scott is zijn kleur, violet.
Tot zover het ontstaan van de Yowling Two-stroke.

De zegel

Isle of Man, 1977, 6p. F.A. Applebee at Ballig bridge, 1912. Herkenbaar is het kenteken op het voorspatbord AK775 is het persoonlijke op naam gestelde kenteken van Alfred A. Scott welke geregistreerd stond te Bradford. De 486cc metende twin met roterende inlaat en watergekoelde cylinders plus 2 bougies in de cylinderkop is door de fabriek samen met de andere Scott als officieel fabrieksteam ingeschreven.
F.A. Applebee (Frank) en Frank Philipp waren de coureurs. Tijdens de training raakte F.A. Applebee bijna een muur en de andere Frank kreeg een grote vogel in z'n voorwiel. De race werd zondag 1 juli verreden met nevelig weer. Frank Phillip kreeg in ronde 4 een aflopende band bij Ballaugh Bridge, wat hem de tweede plaats kostte. Frank Applebee wist van dit alles niets en kwam als eerste aan met een gemiddelde snelheid van 48.69 mph. Toch was het een dubbele victorie: hij was leider van start tot finish en tevens was het de eerste TT winst voor een 2-takt. In de race werd tweemaal een pitstop gemaakt, één in 15 en de volgende in 14 seconde. Het enige probleem tijdens de race: een losse achterstandaard, die onder het rijden weer in positie geschopt werd.

Jan Termaaten

Tot zover het artikel. Nu vind ik zelf de Scott een zeer interessante motor, omdat deze op een aantal punten zijn tijd ver vooruit was. Zo was de Scott waarschijnlijk de eerste watergekoelde  2-cilinder motorfiets, en als een van de allereerste motoren voorzien van een telescoop voorvork (in 1913, en dan ook nog van het 'upside-down' type dat we nu zo modern vinden!) en kickstarter. Ook verder zaten er altijd aparte technische oplossingen in de Scott motoren.
Om die reden boeit het mij altijd als er een zegel uitkomt met een Scott er op afgebeeld. Zodoende wist ik dat er sinds de zegel van Man uit 1977 nog wel enkele zegels met een Scott zijn uitgegeven. Een kleine zoektocht leverde mij de volgende 4 uitgiftes op.

De oudste is uitgegeven door Fort Myers Local Post, een privé postbedrijf in de USA. Deze uitgifte staat in de Mulder catalogus vermeld met 13-08-1989 als uitgiftedatum in blauw en oranje. Ik heb hem zelf in 3 varianten: 2 op groot formaat in lichtblauw en lichtgroen, en een op normaal formaat in geel/oranje.
Op deze zegels staat een vroege 486cc Scott racemotor:

De volgende is uitgegeven op 2 juli 2001 door Liberia. Het is een velletje met 6 zegels uit een grotere serie, alle met afbeeldingen van oude motoren. Op de zegel een 1914 2-speeder toermodel.

In hetzelfde jaar gaf Rwanda een serie uit van 6 blokjes van elk 4 zegels met afbeeldingen van oude motoren. Ook daarop weer een afbeelding van een 2-speeder toermodel, ditmaal uit 1909.

De laatste is een uitgifte van de Comoren in maart 2009. Volgens het opschrift op de zegel is deze Scott uit 1905, maar in dat jaar werden er nog geen Scott motorfietsen gebouwd.
Zoals Hans de Kloet heeft uiteengezet in een artikel in nieuwsbrief 91 zit deze uitgifte van Comoren vol met onjuistheden wat betreft de motoren. Zijn naspeuringen kwamen uit op een 333cc 2-speeder uit 1912.

Het is opvallend op dat al deze uitgiftes motoren uit de eerste jaren zijn afgebeeld. Later heeft Scott ook nog de veel sportievere Squirrel gebouwd, ook met het 2-versnellingsblok, en de Flying Squirrel met conventionele 3-versnellingsbak en een zadeltank.
Dat betekent in ieder geval dat er nog mogelijkheden zijn voor meer Scott zegels!

Paul Essens

Naar boven   -   Terug naar vorige pagina   -   Home