Een dure Rus

Niet zo gek lang geleden zag ik in een veiling van Raritan stamps, een zeer gerenommeerd veilinghuis dat erg veel Russische uitgiftes in het programma heeft, van Zemstvos tot de losse republieken, een blokje met de uit 1948 stammende motorfietszegel (MFN catalogusnr. 5) aangeboden. Inzet was maar liefst 725,- US$. Zo op het oog toch een gewoon blokje.

Nu worden er wel eens meer foutieve bedragen in gidsen gedrukt, maar toch bleef ik nieuwsgierig en toen de veiling afgelopen was, ging ik toch nog eens kijken wat de uitkomst nu was. Het lot was verkocht……. voor het verbazingwekkende bedrag van 1050,- US$:

1948, Motorcyclist, 20k slate blue, raster square, reprint of 1955, block of four, full OG, NH, VF and rare printing variety in multiple
Raritan Stamps Inc. Stamp Auction #51
Closing: Dec 2 - Dec 3, 2011
Bid Info: Price: $725.00 Sold For: $1050.00

Kijk, toen begon mijn nieuwsgierigheidsknobbel toch wel erg te jeuken en besloot ik er eens wat meer over op te gaan zoeken. Want de filatelist die zulke bedragen voor zegeltjes neertelt, weet over het algemeen wel waar hij mee bezig is.
Eerst maar eens even vriend de Michel catalogus erbij gehaald, maar daarin geen aanwijzingen die de extravagante prijs rechtvaardigen. Als enige leren we daar dat de uitgifte op 15 september de eerste van twee sportuitgiftes dat jaar was, en dat er ook horizontale paartjes van ons zegel bestaan die op € 1000,- gewaardeerd staan. Van de motorcrosser zijn voor deze uitgifte 1 miljoen zegeltjes gedrukt.
In de omschrijving in de veilinggids wordt gesproken van "raster square", dus begin ik daar maar eens wat op te Google-en. Wonderbaarlijk genoeg rolt er meteen een aanbieding op eBay uit van een zegeltje met de optische vermelding "Raster Square" en KB.

Maar deze kost nog geen $ 10.-. Alleeh, toch maar gekocht als research materiaal. De verkoper kan me ook geen nadere info geven en de speurtocht wordt voortgezet. Op het internet zijn verschillende sites waar Fila-Sherlokjes als ondergetekende terecht kunnen en ik start bij Linns.com. Al snel vind ik onder "Reprint" een verklaring. Volgens regels van de U.P.U. mogen reeds uitgegeven postzegels nagedrukt worden, mits aangemeld bij de U.P.U. en mits ze een significante afwijking van de originele uitgifte voeren. En als voorbeeld worden…. de zegels van de Sovjetperiode aangehaald waarvan de rastervorm verschilt van de originele. Als verklaring van de herdruk wordt bij een andere Sherlock-site, die van Joseph Luft, geschreven dat de vraag naar zegels uit die periode dusdanig toegenomen was, dat er een groot tekort aan ontstaan was. Van vele zegels werden dus herdrukken vervaardigd door de originele drukker, de Sovjet staatsdrukkerij Goznak (Гознак in het Russisch, een afkorting van Государственный знак, Gosoedarstvenny znak, oftewel de Nationale Munt).
Okay, okay, alles goed en wel, maar hoe zit het nu met die hoge prijs in die veiling. Ik ga nog wat dieper zoeken en schrijf naar verschillende verenigingen van Rusland verzamelaars. Een van die verenigingen is "Die Arbeitsgemeinschaft Russland/UdSSR e.V.". Het blijkt dat de voorzitter van die club, Jörg Bochmann, een boekwerk "Die Erst-, Nach- und Neuauflagen der UdSSR von 1945 bis 1957" geschreven heeft en na wat heen en weer geschrijf, geeft hij me de informatie waarmee de hoge prijs in de veiling te verklaren is.
Goznak moest dus de door de UPU vereiste wijzigingen doorvoeren en koos ervoor om de rasters op de drukplaten onder andere hoeken aan te brengen. Rasters zijn de lijntjes die de kleine putjes op de drukplaat vormen waar de af te drukken inkt in blijft hangen om daarna op het papier te komen. Ons zegeltje was oorspronkelijk in parallellogram raster en werd nu als vierkant raster aangemaakt.
In de afbeelding rechts het raster van het 1948 zegeltje:

Links het raster van de nadruk uit 1956, rechts het raster van het origineel uit 1948

De nadruk uit 1956 met vierkant raster

Het origineel uit 1948

Ook de drukmaat wijzigde. Was die van de 1948 druk 22,0 bij 33,5 mm, van de nadruk mat deze 21,5 bij 32,5 mm. Verder was van de 1948 druk de 0 van het deelnemersnummers dik en bol, bij de nadruk is de nul dunner.

Links/onder het origineel, rechts/boven de kleinere nadruk

Aanbod bepaalt de prijs en daar komt nu het hoge aankoopbedrag om de hoek. In de veilingomschrijving wordt over een reprint van 1955 gesproken. Van de proefdruk om tot herdruk te komen van het 1948 zegel werd in 1955 een kleine oplage op spierwit papier gedrukt. In 1956 wordt dan de grote bubs nadrukken op het zelfde "gelig-grijze" postzegelpapier gedrukt als de 1948 zegels. Helaas zijn er geen oplagecijfers van de verschillende nadrukken bekend want, tja, ze waren toch maar voor de verzamelaars maar dat de 1955 soort schaars is moge duidelijk zijn.

Pas sinds een aantal jaren wordt er door verzamelaars onderscheid gemaakt tussen de originelen en de nadrukken. Waarom er voor de nadrukken nu dus zoveel betaald wordt, dat snap ik niet maar de schaarste verklaart in ieder geval de zeldzaamheid.

Even samenvattend voor de "Schatzoekers" onder ons: De dure nadruk is die met een zegelbeeld van 21,5 bij 32,5 mm en een dunne nul waarvan het papier lekker helder-wit oplicht onder een UV-lamp.

Met dank aan Jörg Bochmann.

Hans de Kloet

Naar boven   -   Terug naar vorige pagina   -   Home