Goed, Fout of toch Goedfout deel 2

In Nieuwsbrief 75, maart 2006, meldde ik dat er drie verschillende soorten fouten te onderscheiden zijn: ontwerpfouten, drukfouten en foutief gebruik bij tentoonstellen. De eerste twee soorten fouten ontstaan tijdens het maken van de zegels, de derde bij het gebruik van de zegels. Er is echter nog een soort fout die niet ter sprake is gekomen in het betreffende artikel: perforatie- of snijfouten.
Daarover later meer, eerst nog wat meer over drukfouten. En dan met name over kleur, of liever het ontbreken ervan. Waar in het vorige artikel de extra druppels of veegjes op zegels aan de orde kwamen, zijn het hier zegels waar een kleur in zijn geheel ontbreekt. Mooiste voorbeeld is de ontbrekende helm van Israël.

Niet alleen zegels missen wel eens een kleurtje, ook postwaardestukken ontkomen niet aan het drukduiveltje. Vergelijk de afbeelding van deze Thaise postkaart maar eens met het exemplaar uit je eigen verzameling, en je zult direct zien dat de achtergrondkleur van de motorfiets ontbreekt.

Een ander soort fout die ontstaat bij het drukken, is een papiervouw. Tijdens het drukken heeft het drukvel gevouwen gezeten. Als later het papier weer glad gestreken wordt is een deel onbedrukt.

Dan de perforatie- en snijfouten. Dit soort fouten ontstaat bij het aanbrengen van de perforatie, bij zegels, of bij het snijden van de postwaardestukken. Kortom wanneer losse exemplaren gemaakt worden uit de drukvellen.
In een heel enkel geval worden de perforatiefouten expres gecreëerd. Dit is het geval met de zogenaamde Farouk perforatie. Tijdens het bewind van Koning Farouk in Egypte, van 1936 tot 1952, was het de gewoonte om een of twee vellen van elke zegel die gedrukt werd, van een afwijkende, schuine perforatie te voorzien voor zijn eigen collectie.

In de meeste gevallen ontstaan perforatiefouten door toeval en zijn het maar enkele zegels of vellen waar de perforatie geheel of gedeeltelijk ontbreekt of op de verkeerde plaats, dwars door het zegelbeeld, terechtkomt.

Voorbeelden van deze categorie zijn de zegels van de USA (hierboven) of Iran (hieronder).

Maar zoals gezegd, soms ontbreekt een perforatie geheel of gedeeltelijk. Zegels waar de perforatie geheel ontbreekt, kunnen verward worden met ongetande uitgiften of kleurproeven, hoewel deze laatste vaak kleuren hebben die afwijken van de definitieve uitgiftes. Gedeeltelijk ontbrekende perforatie is duidelijker te herkennen.

Perforatie onder de zegels ontbreekt

Van de Russische zegel hieronder links ontbreekt de perforatie aan de linkerkant. Om aanhangsels onlosmakelijk met de zegel te verbinden gebeurt het wel dat de perforatie tussen die twee wordt weggelaten. Dit is heel duidelijk het geval bij de niet uitgegeven zegel van Italië uit 1942 met de Moto Guzzi en de propagandaleus "De overwinning is aan ons".

Zegels waarbij de perforatie geheel ontbreekt, en waarbij het geen ongetande uitgiftes betreft, zijn moeilijker te vinden. Ongetande exemplaren die ontstaan zijn tijdens de ontwerp- en drukfase voorafgaand aan het eigenlijke drukken van de zegels, zoals ontwerpproeven op zegelformaat, kleurproeven, perforatieproeven, papierproeven et cetera komen in veel verzamelingen voor.

'die-proof’ met handtekening ontwerper en reliëf imprint drukkerij (linksonder)

Van dit goedgekeurd, approved, ontwerp bestaan ongeveer 10 exemplaren

Voorbeelden van kleurproeven:

Kameroen: kleurproef blauw (links) combinatie met rood (rechts). Uitgifte: meerkleurig     <-- Polen: kleurproef bruin. Uitgifte: donker sienna

Versnijdingen ontstaan als zegels of kaarten, in plaats van geperforeerd, gesneden worden om ze van elkaar te scheiden. Dit komt voor bij zegels die uit een vel gesneden worden voor postzegelboekjes of, zoals hieronder, een postwaardestuk uit een drukvel van acht.

Op de normale kaart staat de * links

Nico Helling

Naar boven   -   Terug naar vorige pagina   -   Home