Union Postal Universal, oftewel de wereld organisatie van postadministraties.

Vaak duikt de bovenstaande afkorting op in verhandelingen over postzegels en poststukken, maar wat is nu precies die UPU? De UPU is voor de hedendaagse postdienst het belangrijkste orgaan op wereldniveau. Het maakt onderdeel uit van de Verenigde Naties en is alles bepalend voor de postdiensten en dus ook voor de filatelie.
De eerste poststukken, gevonden in Egypte, dateren van 255 v.C. Maar al lang voor deze tijd wordt er gebruik gemaakt van postdiensten door berichtenlopers. Door de eeuwen heen gingen koningen, universiteiten en godsdienstorganisaties over tot het onderhouden van berichtendiensten. Sporadisch stonden deze diensten open voor het ‘gewonere’ volk om berichten over te brengen. De ontvanger betaalde de loper voor zijn verleende diensten.
Het duurde tot de 17e eeuw voordat er geregelde diensten opgezet en onderhouden werden tussen verschillende staten en regeringen. Zij bepaalden onderling welke vergoedingen en regels er voor het berichten verkeer zouden gelden. Dit resulteerde in een grote verscheidenheid in de kosten en de snelheid van de services. Bij het toenemen van de reismogelijkheden in de 18e en 19e eeuw werden de vergoedings en transport structuren zo complex dat uniformiteit een noodzaak werd.
Voor deze Uniformiteit binnen het postvervoer zorgde een uitvinding van de Engelsman Sir Rowland Hill. Hij bedacht namelijk dat als er van tevoren betaald zou worden voor het overbrengen van het bericht door de afzender er minder berichten geweigerd zouden worden en er dus efficiënter gewerkt kon worden. Voor de betaling dacht hij aan een opgeplakt muntstuk wat tevens de administratie van het aantal verwerkte brieven zou vereenvoudigen: de postzegel. Deze ontwikkelingen speelden in 1840.
Om tot een betere en uniforme verwerking van post te komen, organiseerde de Amerikaanse Postmanager Montgomery Blair in 1863 een internationale conferentie over postvervoer te Parijs. Hoewel er een stap in de goede richting werd gezet op deze conferentie door de vijftien op deze vergadering aanwezige landen, was er nog steeds geen uniformiteit en versimpeling van het postwezen te ontdekken.
Er was een gezamenlijke overkomst nodig om tot een gestandaardiseerde en simpelere postverwerking te geraken. Heinrich von Stephan, een doorgewinterde postofficial van de Noord Duitse Confederatie, bedacht een plan om tot zo’n standaardisatie te geraken. Met de hulp van de Zwitserse regering, belegde hij een conferentie op 15 september 1874 van 22 landen te Bern.
De plannen van Stephan werden samengevat in een overeenkomst en op 9 oktober ( tegenwoordig gevierd als Wereld Post dag) werd met het Verdrag van Bern de oprichting van de General Postal Union een feit. Met de in het verdrag opgenomen overeenkomsten werden de remmende factoren die de ontwikkelingen voor samenwerking stagneerden binnen de aangesloten landen, weggenomen.
Het aantal leden van de GPU groeide zo explosief en wereldwijd dat in 1978 de naam gewijzigd werd in Union Postal Universal, de UPU. Vandaag de dag telt de UPU 189 geregistreerde leden en vormt zo het grootste distributienet van de Aarde. Meer dan 6,2 miljoen werknemers, verdeeld over meer dan 700,000 postkantoren bezorgen jaarlijks ongeveer 430 miljard binnenlandse brieven en zo’n 10 miljard brieven, pakjes en andere post in de internationale sector.
De UPU maakt sinds 1 juli 1948 deel uit van de Verenigde Naties. Binnen deze organisatie neemt de UPU vooral deel in die afdelingen die zich bezig houden met ontwikkelen van infra structuren in oorlog-gebieden en ontwikkelingsprogramma’s.
Voor ons verzamelaars van postzegels is de UPU ook erg belangrijk. Niet alleen dat de UPU een dikke vinger in de pap bij de postdiensten heeft over de manier waarop een zegel uitgegeven wordt en de verkrijgbaarstelling van dit item maar ook in de vormgeving van de zegels. Zo goed als elk zegeltje en postwaardestuk wordt namelijk door een commissie van de UPU getoetst. Hoezo dan? Wel, als een postdienst die aangesloten is bij de UPU een poststuk of nieuw zegeltje uit wil gaan geven, kan het gekozen ontwerp na het doorlopen van alle binnenlandse keuringen, verkiezingen en toetsingen het uiteindelijk gekozen ontwerp naar de UPU gestuurd worden om daar gecheckt te worden of er niet al ergens een identieke uitgifte bestaat of dat er geen andere foutiefheden (denk dan aan discriminerende symbolen of frasen/woorden die op de één of andere manier kwetsend zijn, etc.) op de uitgifte staan of worden veroorzaakt. De UPU is dus ook voor de verzamelaars een niet te omzeilen instantie.

Binnen de UPU zijn er nog een groot aantal onderafdelingen zoals bijv. CEPT (Conference Européenne des Postes et des Telecommunications); UPA (Union Postal Arab); UPAF (Union Postal Africaine); UPAE (Union Postal des Amériques en de lÉspagne); UPAO (Union Postal de l’Asie et de l’Ocianie); en de UPPN (Union Postal des Pays du Nord).

Als je nog meer over de UPU wilt weten en je bezit een internet aansluiting, kijk dan op WWW.UPU.INT.

Hans de Kloet

Naar boven   -   Terug naar vorige pagina   -   Home