De eerste motorfiets?

Wie was de uitvinder van de eerste motorfiets? Het lijkt een simpele vraag, het geven van het juiste antwoord is wat gecompliceerder.
  

Motorfietsen zijn afgeleid van de 'veiligheidsfiets', fietsen met even grote voor- als achterwielen en voorzien van een overbrenging middels trappers en een ketting van de krachten op het achterwiel. Deze fietsen waren op hun beurt weer afgeleid van de fietsen met de grote voorwielen die op hun beurt weer afstammen van de loopfietsen. Deze loopfietsen verschenen zo rond 1800 ten tonele. Ze hadden wagenwielen met stalen banden verstevigd als wielen en hadden geen stuur. Vanwege het feit dat er niet mee om kuilen en bulten mee kon worden gestuurd werden ze 'Bone-crushers' (bottenbrekers) genoemd. Pas nadat Graaf von Drais het stuur uitgevonden had, werden loopfietsen wat comfortabeler.

  
Gottlieb Daimler, die later samen met Karl Benz de Daimler-Benz corporatie startte, heeft de eer gekregen de eerste motorfiets te hebben gebouwd in 1885. Een wiel aan de voorkant en een wiel aan de achterkant van gelijke grootte met aan beide zijden een klein wieltje om omkieperen te voorkomen. Het geheel werd geconstrueerd uit hout met wielen van het ijzeren bebande kar-type, voorwaar dus een Bonecrusher. De gebruikte krachtbron was een één-cilinder Otto-cycle motor die bij het eerste model nog van het verdampertype was maar later waarschijnlijk vervangen werd door de door Daimlers assistent, Wilhelm Maybach, uitgevonden sproeier carburateur.
  

Als we echter de door stoom voortbewogen voertuigen meenemen in de motoriserings ontwikkelingen, zou de eer wel eens aan een Amerikaan toe kunnen komen . Zo rond 1867 demonstreerde ene Sylvester Howard Roper of Roxbury een machine, voortbewogen op stoom, voorzien van twee wielen en stuur op kermissen in Oost-Amerika.

Er bestaat nog een model van een dergelijk voertuig gedateerd 1869. Het voertuig werd voortbewogen door een met kolen gestookte tweezuiger/cilinder stoommachine die middels stangen direct met het achterwiel verbonden was. Ook deze machine valt gezien het gebruik van de stalen wielen en het onafgeveerde frame onder de categorie Bone-Crushers

   
De ontwikkelingen rond het gemotoriseerde transport speelden zich voornamelijk af op drie en vier wielen want het was al moeilijk genoeg om de motoren lopende te houden zonder je zorgen te hoeven maken om ook nog eens om te vallen.

De volgende echte poging om een motorfiets te bouwen, dateert uit 1892. De Millet gebruikte een vijfcilinder zogenaamde stermotor waarbij de cilinders, ingebouwd in het achterwiel, om de stilstaande krukas, die tevens de achteras is, draaien.
  

De titel eerste echte gebruiksmotorfiets komt op het conto van de heren Hildebrand en Wolfmueller die het gelijknamige motormerk in 1894 bij de K.V.K. in München deponeerden. Zij waren het ook die de eerste productie lijn voor motorfietsen opzetten. Als aandrijving gebruikten zij een twee cilinder, parallel geplaatst, en een directe aandrijving middels stangen met het achterwiel verbonden.  Nieuw was het vervangen van het zwaar wegende vliegwiel door een paar stevige elastieken om de zuigers weer in de beginstand terug te zetten. Het blok was watergekoeld en het achterspatbord gebruikten zij als radiator/wateropslag.
  

In 1895 bouwde de Dion-Bouton fabriek seriematig kleine compacte explosiemotortjes. Deze eerste jaren maakte de fabriek één type viertakt motorblok met 138 cc. Boring x slag 50:70. Deze motortjes waren niet echt milieuvriendelijk. Ze maakten gebruik van het zgn. Total Loss druppel smering. Middels een leiding druppelde er olie uit een tank op de krukaslagers die vervolgens de olie in het rond spatten ter smering en koeling van de onderdelen. Vervolgens liep deze gebruikte olie via een opening gewoon uit het motorblokje op de grond. De Dion-Bouton fabriek bouwde zelf een driewieler met dit 1½ pk leverende motorblokje en hoewel er meer dan 5000 gebouwd zijn, is dit het meest gekopieerde motorblok van rond de vorige eeuwwisseling. Bekendste kopieerders zijn wel Indian (1901) en Harley-Davidson (1902).

Hans de Kloet

Bron: www.motorcycle.com