Motorrijwielen op postzegels

(Uit de ANWB-Motor en Scooter Kampioen van 19 november 1960)

Kijkt U weleens naar de postzegels die op brieven zitten? U kunt er van alles op zien! Natuurlijk komen er vorsten en presidenten van héél wat landen op postzegels voor. Maar bloemen en dieren zijn er ook op te vinden. Er zijn postzegels van journalisten en kerkgebouwen; van Gogh, Lenin en de gebroeders Wright zijn op postzegels te vinden, maar ook Rembrandt en lord Byron. Postzegels maken reclame voor bepaalde feiten en zij moeten de herinnering levendig houden aan bepaalde gebeurtenissen.
Misschien hebt U al eens een postzegel gezien met een vliegtuig er op of met een automobiel. Veel moeilijker wordt het om voor ons, Motorfilatelisten, iets op ons eigen terrein te vinden, m.a.w. de zegels te ontdekken waarop we motorrijwielen en motorrijders aantreffen. We zijn tot de conclusie gekomen dat we een zeer verre reis moeten maken om de eerste postzegel te vinden met een motorrijder. 
 

Het eerste land dat zulk een postzegel uitgaf was namelijk Mexico. Daar werden in 1919 expressezegels uitgegeven, dat zijn dus zegels voor brieven die per expresse worden bezorgd. Men liet in dat jaar op de waarde van 1.20 bijzonder fraai zien, hoe de expresse-brievenbesteller van de PTT met zijn zijspancombinatie de brieven bliksemsnel rondbrengt; later, en wel in 1924, is er nog zulk een zegel in de waarde van 2.20 verschenen; in 1940 zette men daarop een opdruk n.l. "1940".
  

Tenslotte ging men er in die Zuid-Amerikaanse staat in 1950 toe over om bij een geheel nieuw en zeer modern ontwerp van vier expressezegels op de laagste waarde nogmaals een hardrijdende motorpostbesteller af te beelden.
  

In een adem met Mexico moeten, als het om motorrijders op postzegels gaat, de Verenigde Staten genoemd worden. In 1885 waren in dat land al expressezegels verschenen. Zo zien we op de expressezegels van 1922 dan de echte en onvervalste motorfiets voorkomen. Wilt U de zegels met motorrijders van de V S compleet hebben, er zijn in de periode 1922 en 1944 een vijftal zegels met de zelfde tekening in verschillende kleur en waarde verschenen.
  

  
De Dominicaanse Republiek die in 1920 voor de expressezegels een vliegtuig koos, ging reeds in 1921 over tot de motorrijder, welke uitgifte deze Republiek in 1927 en in 1941 liet volgen door dergelijke zegels.
  

  
Egypte liet, op de eerste twee expressezegels, de postbesteller-met-fez op zijn motor door de woestijn rijden. In 1943/1944 en in 1952 kwamen er daar nieuwe waarden en opdrukken, zodat nu op alle vijf expressezegels van Egypte motoren te vinden zijn.
  

Als we het album van Bulgarije openslaan, waar we in 1939 alweer expressezegels vinden waarop fiets, auto en motorrijwiel als de symbolen fungeren van een snelle postbezorging.

De zegels van 1941/1942 laten verder naast trein en vrachtauto ook al weer een motorrijwiel zien.

  
Dan komen we Spanje tegen, waar in 1940 een weldadigheidszegel werd uitgegeven ter gelegenheid van het 1900-jarig jubileum van de verschijning van de "Vierge del Pilar". Op de expressezegel ziet men een estafette-motorrijder met op de achtergrond een kerk.
  

  
Roemenië gaf ook een serie weldadigheidszegels uit met in de lagere waarden een zijspanrijder. In 1944 (200 jarig jubileum hervormde posterijen) kwam ook deze serie, ook met onze motorrijder, met opdrukken en in blokken uit.
  

Na de oorlog was Ethiopië het eerste land dat voor expresse- bestellingen weer de motorrijder koos; men ziet hem zijn werk doen op zegels uit 1947 en 1954.

In Zuid-Amerika zette Guatemala de traditie in 1949 en 1953 voort om motoren op postzegels te brengen

  
In 1958 liet men in Frankrijk zien, hoe de post op het platteland besteld wordt. Een klein autootje van een bekend merk brengt de post naar een kruispunt. De postboden op de fiets en op de motor nemen dan op de kleinere wegen het werk over.
In Algerië verscheen deze zegel met opdruk "Algérie".
  

  
Ook Oost-Duitsland geeft postzegels met motoren uit, in 1959 koos men voor de 10 pfenning een ouderwetse postruiter en voor de 20 pfenning een mooi rechtopzittende postbode op een zeer licht motorrijwiel
  

We reizen nog even naar Formosa (noot: nu Taiwan), waar in mei 1960 ter gelegenheid van de 64e verjaardag van de postdienst met een uitgifte kwam, waarop de afbeelding van een motorrijder die de post rondbrengt.

  
Na al deze PTT-bedrijvigheid, nu over naar de gebruiksmotor en de sportmachine. Als allereerste moet hier Rusland genoemd worden; in 1938 werd een serie sportpostzegels uit gegeven met o.m. voetbal, tennis, skien en ook de motorsport. Vervolgens werd in 1948 wederom een motorrijder op een postzegel geplaatst en wel ter gelegenheid van een toen gehouden sportfeest. Tot slot kunnen we, wat Rusland betreft, wijzen op een snelle motorrijder op een kopstaande, vierkante zegel uit 1959.
  

In Joegoslavië was er weer een andere aanleiding om een motorrijder op een postzegel te plaatsen. In 1939 werd in Beograd een autotentoonstelling gehouden, waarbij speciale weldadigheidszegels werden uitgegeven; op twee daarvan komen motoren voor. In 1951 werd de 10e verjaardag herdacht van de revolutie en men liet toen een aantal mannen, compleet met vlaggen op een motor met zijspan zien.
  

Bulgarije (1949), San Marino (1954), Roemenië (1959) en Tsjecho-Slowakije (1953) kozen in hun verschillende sportseries telkens ook de motorsport.

Dat laatste land achtte de in 1955 aldaar verreden Internationale Zesdaagse van dermate belang, dat motorrijder en trofee op de postzegel kwamen.

Polen liet trouwens voor een wedstrijd in de Hoge Tatra van 1955 ook twee zegels verschijnen.

 
Nu moet U met postzegels nóóit denken dat U er bent, er verschijnen steeds weer nieuwe en bij het overgrote aantal reeds verschenen zegels, zal er heus wel eens een over het hoofd worden gezien.
Tot slot moeten we dan ook eigenlijk nog naar Japan. Want daar vinden we nog een heel klein motorrijdertje! In 1958 werd een tunnel geopend tussen de eilanden Honshu en Kiousiou; op de toen verschenen postzegel zien we vrachtauto, personenauto, wandelaars, fietsen en een motorrijder zich door die tunnel spoeden! Het werd inderdaad een klein motorrijdertje. Maar ook hij hoort thuis in onze verzameling van motorrijders op de postzegel.

(Door Dr. J. M. FUCHS)
met vriendelijke dank aan ons clublid H.J. Janse voor het aanreiken van dit artikel.

Naar boven   -   Terug naar vorige pagina   -   Home