Jul-zegels

JUL is Deens (en Noors en Zweeds enz.) voor Kerstmis. De gedachte dat zegels met de tekst Julmærke dan ook net zoals de Nederlandse Kerstzegels bedoeld waren om een kerstwens te versturen, ligt voor de hand.
Als hier dan ook nog een afbeelding van een motorfiets op staat, worden wij Motorfilatelisten natuurlijk helemaal enthousiast. Bij mij was dit de eerste keer van het zien wel het geval.
De waarheid is echter anders.
De Jul zegels zijn een uitvindsel van de Deense postambtenaar Einar Holboell (1865-1927) en werden voor het eerst in de winter van 1904/05 uitgegeven. De winst die de post met de verkoop van deze zegels binnenhaalde, kwam terecht bij diverse goede doelen. In de daarop volgende jaren verspreidde de verkoop van deze liefdadigheidszegels zich als een olievlek over de andere landen die in steun aan goede doelen niet achter wilden blijven. Naar de verschijningstijd, rond Kerstmis, worden dit soort zegels Jul-zegels genoemd. Maar meer dan sluitzegels zijn het dus niet.
In ons land zijn vooral de TBC-sluitzegels bekend. Het idee van de verkoop van deze sluitzegels wordt alom nog steeds gerespecteerd, zozeer zelfs dat België er in 1955 een zegel aan heeft gewijd, Michiel 1032.
Terug naar de Deense Jullers. In de beginjaren hadden de Jul-zegels maar één soort afbeelding, die van een koning of van koningskinderen. In de dertiger jaren kwamen er al kerstafbeeldingen op de zegels te staan en nog een aantal decennia later werden er hele taferelen op de vellen kerstzegels afgebeeld.

In de beginjaren waren het dus de landelijke postdiensten die deze zegels uitgaven maar nu geeft elk kantoor inmiddels zijn eigen velletje Julmarken uit. Onvermijdelijk komen op een aantal van deze vellen natuurlijk motorfietsen voor. De leukste vind ik die van de staatspostdienst uit 1974 want daarop staat een Nimbus met een zijspan afgebeeld en als je zelf dan zo'n 'brommer' bezit…
In datzelfde vel zit ook nog een bromjuf.

Op het velletje van Kalundborg (gelegen aan de westkant van Sjælland) uit 1988 staat een plattegrond van het dorp afgebeeld en daarop rijden op twee plaatsen motorfietsen.

Samsø, een eiland in de Støre Bælt, gaf al eerder in 1980 een velletje uit waar een motormeid op afgebeeld stond.

Verder zijn er dan nog wat zegels van particuliere ondernemingen maar dat gaat wat al te ver van de filatelielijn af.
Nog wel leuk vind ik het om een Nederlandse 'Julzegel' te tonen die ik eens van een clublid toegestuurd kreeg en die onder de kop "curiosa" in mijn verzameling zit.

Hans de Kloet

Naar boven   -   Terug naar vorige pagina   -   Home