Wanderer, eens een grote naam in Duitsland

Begonnen als fietsfabrikant, startte men in 1902 met de productie van motorfietsen. Blijkbaar ging dat erg voorspoedig: in 1912 betrok men een totaal nieuw pand in Schönau bij Chemnitz, waar het merk immer gevestigd was.
In de jaren voor de 1e wereldoorlog leverde de fabriek een 1-cilinder met 2 pk en een V-twin met 4 pk. Hiervan zijn grote aantallen ingezet door de Kaiser.

Wanderer V-twin ca. 1910

Na de Great War (zoals de Engelsen deze noemen) verschenen er een 1-cilinder met 327 cc en 2-1/2 pk en een V-twin van 616 cc met 4 pk. Deze werden in de loop der jaren doorontwikkeld.

Wanderer 616cc V-twin ca. 1922

In het jaar 1925 verscheen een mooie 1-cilinder met 184 cc, deze OHV (kopklepper) had er vier. Spoedig werd de cilinderinhoud vergroot naar 196 cc en kwam er 5 pk uit met nog slechts twee kleppen in de kop. Dit model kostte toen RM 1200,-, niet goedkoop.

De fabriek leverde wel mooie en kwalitatief zeer goede motoren in haar bestaan tot 1929. De verdere ontwikkelde 1- en 2-cilinder modellen waren gegroeid qua cilinderinhoud. De V-twin had 708 cc met acht kleppen, wat later groeide naar 749 cc en slechts vier kleppen. Wanderer was als fabriek onafhankelijk en produceerde alle onderdelen zelf. Ook maakte men er auto's en typemachines van hoge kwaliteit. In 1927 ontwierp Alexander v. Novikoff een staande 1-cilinder van 499 cc voorzien van een vaste versnellingsbak. Een compact motorblok dus.

De nieuwe 1-cilinder met cardan uit 1928, hier de enkelpoorts uitvoering

De productie vangt in 1928 aan, de motor is uitgerust met een droge platenkoppeling, kardan en geperst stalen frame. Helaas was men te vroeg begonnen. Het smeersysteem voldeed niet, kleppen maakten te veel herrie en het frame wilde ook nog wel eens breken. Met veel geluk werd alles verkocht. Tekeningen, complete productieinrichting, hele en halve modellen en onderdelen.
De koper in 1929 was JAWA, een net opgericht merk dat het model met verbeteringen tot 1933 op de markt bracht. Dit jaar (1929) betekende het einde van de viertakten van Wanderer, de fabriek werd door N.S.U. overgenomen. Wat overbleef was - tot 1940 - de productie van lichte tweetakten. De blokken werden betrokken van Ilo (ook wel bekend als Jlo) en van Fichtel & Sachs. Ze hadden een cilinderinhoud van 60, 70, 98 of 123 cc. De ons zo bekende afbeeldingen van Nicaragua en Kampuchea op de zegels zijn dus uit de nadagen van een roemrucht merk, die van Duitsland uit de beginjaren.

Toch leeft dit merk nog een klein beetje door, want de laatste 2 letters van de naam Jawa (wa) zijn van WANDERER afkomstig.

Duitse reclame zegel van Wanderer
Op de zegel staat waarschijnlijk het 3 1/4 pk model van 1913-1914

Deense reclame zegel van Wanderer
Op de zegel staat waarschijnlijk een model uit de periode 1910-1914

Jan Termaaten

Naar boven   -   Terug naar vorige pagina   -   Home