Historische Nederlandse motorfietsen

We hebben er lang op moeten wachten maar nu is het dan eindelijk zo ver: op 19 juli 2021 kwam PostNL met een uitgifte die volledig aan motorfietsen gewijd is. En met besef van de Nederlande motorhistorie, want het thema is "historische motorfietsen" en er zijn louter Nederlandse motormerken afgebeeld.
De uitgifte bestaat uit een velletje met 10 zegels, gedrukt binnen het grijze persoonlijke postzegel kader dat sinds 2018 in gebruik is. Maar in tegenstelling tot de echt persoonlijke zegels staan er nu 10 verschillende afbeeldingen op de zegels, en vormt het velletje als geheel ook één doorlopende afbeelding.

Op het vel zien we een denkbeeldige muur in perspectief met daarop 10 ingelijste foto's van Nederlandse motoren uit de periode 1905-1955. Ertussen en om de foto's heen hangen nog meer lijsten met foto's van details van de afgebeelde motorfietsen.
Het vel is ontworpen door Huub de Lang en Anne Schaufeli van studio26 uit Velp. Het  fotomateriaal is geselecteerd door Hans van Dissel van de Stichting Historische Motor Documentatie, tot voor kort uitgever van het bekende oldtimer magazine "Het Motorrijwiel".
Over het onderwerp schrijft PostNL in een persbericht het volgende:

Het seriematig bouwen van motorfietsen begon in Duitsland in 1894 (Hildebrand en Wolfmüller) en in Frankrijk in 1897 (gebroeders Werner). De eerste Nederlandse producten stonden in 1899 op de tentoonstelling van de Rijwiel Industrie in Amsterdam: een gemotoriseerde driewieler en een motorfiets van het merk Gruno uit Groningen.
De seriematige fabricage kwam van de grond rond de eeuwwisseling met namen als Altena (Haarlem), Burgers (Deventer) en Eysink (Amersfoort). Altena was de eerste Nederlandse fabrikant die zijn eigen viertaktmotor bouwde; de meeste fabrikanten gebruikten motoren van derden.
Andere merken in het eerste decennium van de 20e eeuw waren Bluekens (Chaam), Cup (Maashees), Eenhoorn (Rotterdam), Fongers (Groningen), Gazelle (Dieren), Hermes (Assen), Meijer (Amsterdam), Simplex (Utrecht) en Succes (Zwolle). Vaak waren dit fabrieken die van huis uit fietsen maakten en sommige namen komen we later weer tegen als bromfietsfabrikanten.
Tot de topmerken uit de periode voor de Eerste Wereldoorlog behoort verder Vulkaan uit Venlo. In de jaren 20 stond de Nederlandse motorfietsproductie verhoudingsgewijs op een laag pitje. Simplex en Eysink waren de enige fabrieken die dit hele decennium de productie volhielden.
In de 2e helft van de jaren 30 nam de concurrentie van lichte buitenlandse motorfietsen verder toe. Desondanks hielden met name Eysink, Sparta (Apeldoorn) en Simplex vrij redelijk het hoofd boven water. Er kwamen zelfs merken bij, zoals Cyrus uit Venray.
Na een hiaat in de Tweede Wereldoorlog begonnen de Nederlandse fabrieken langzaamaan weer te draaien. Zo kwamen Batavus (Heerenveen), Eysink, DMF (Driebergen), Sparta, Gazelle, Germaan (Meppel) en Hulsmann (Schiedam) uit met 98 cc en 125 cc modellen, aangedreven door inbouwblokjes van Villiers. Na een korte bloeiperiode in de 1e helft van de jaren 50 kwam rond 1954-1955 definitief de klad in de Nederlandse motorfietsmerken. In nog geen 2 jaar tijd waren ze vrijwel allemaal verdwenen. Alleen Sparta hield het nog tot 1961 uit.

(Bron: Hollandsch Fabrikaat, uit Het MotorRijwiel,  1999, auteur Hans van Dissel).

Als oldtimer liefhebber met een grote interesse voor Nederlandse motormerken ben  ik natuurlijk heel blij met deze uitgifte, en vooral met het feit dat mijn favoriete merk Hulsmann er ook op staat.
Hoewel Nederland geen erg rijke historie als motor producerende natie heeft, moest er toch een keuze gemaakt worden uit de ca. 30‑35 Nederlandse motormerken. Uiteraard had ik (als eigenaar van een Kaptein motorfiets) er graag een Kaptein tussen gezien, maar in ieder geval zijn de grootste merken (Sparta, Eysink, Simplex) vertegenwoordigd.
Hier nog even de zegels zelf op groter formaat:

Batavus 125cc, 1937:
Altena 3 PK, 1905:
Cyrus 100cc, 1936:
DMF 250cc, 1955:
Eysink Alpenjager 500cc, 1934:
Gazelle 125cc, 1948:
Hulsmann 200cc, 1954:
Sparta 200cc, 1954:
Simplex 1100cc, 1921:
Vulkaan 350cc, 1931:

Het velletje is gedrukt in een oplage van 3000 stuks. Het wordt helaas niet verspreid via de postkantoren en -agentschappen, maar is te bestellen via de website "www.postnl.nl/bijzondere-postzegels"  en bij de klantenservice van Collect Club op telefoonnummer 088 ‑ 868 99 00.

Paul Essens

Naar boven   -   Terug naar vorige pagina   -   Home