Liberia

Liberia, qua postzegels vertegenwoordigd door het I.G.P.C., heeft in 2001 een grote serie zegels en blokken uitgeven met als thema historische motorfietsen. In deze serie zitten nog wel een paar missers.
Zo heeft de ontwerper de serie de titel "100 Jaar motorfietsen" meegegeven, maar we weten allemaal wel dat de eerste motorfiets, de Einspur van Daimler, al in 1885 gebouwd werd en dus in 2001, het uitgiftejaar van de Liberia serie, al 116 jaar oud was. De oudste motorfiets afgebeeld op de serie, een F.N. uit 1905, is op de uitgiftedatum nog geen eeuw oud en dat kan de titel dus ook niet rechtvaardigen.
De serie bestaat uit zes losse zegels, twee blokken van zes zegels en twee blokken met één zegel.

Op de losse zegel van $ 5.00 staat een afbeelding van de Zenith Gradua uit 1907.

Zenith fabriceerde motorfietsen voorzien van onder andere J.A.P. (John Alfred Prestwich) motoren. De Gradua-Gear was een door de Zenith chef-engineer Barnes uitgedacht soort van DAF versnelling, met een variabele poelie en een schuivend achterwiel, beiden gelijktijdig bediend door een draaiwiel naast de tank. Dit systeem maakte de Zenith bijna onoverwinnelijk in deze tijden van aandrijving door (slippende) snaren.
De ontwerpers van dit zegel zagen de aanduiding van het blok, J.A.P., als aanwijzing dat de motorfiets afkomstig is uit Japan, maar de motorfietsfabriek bevond zich in Finsbury Park (Noord-London). Ook het jaar 1907 is schier onmogelijk omdat J.A.P. pas in 1912 een plak van de in 1910 voor vliegmachines ontwikkelde V8 afzaagde en deze V-Twin ombouwde voor gebruik in motorfiets en auto (Morgan).
Ook op de rand van het eerste verzamelblok van Liberia staat dezelfde motorfiets afgebeeld.

Overigens waren de eerste stappen in de transportwereld van Zenith met een zogenaamde Bi‑Car, een met naafbesturing uitgeruste tweewieler. De naam Bi‑Car duidde op de vele technische snufjes die voordien alleen maar op auto's te vinden waren, zoals een start-handle, geen trappers maar voetborden en een "comfortabel" verend dubbel frame.

De tweede zegel is die van de Dollar VY.

Dollar, gestart in 1890 als fietsenfabriek (Omnium en Spencer), maakte in 1897 zijn eerste auto, de Foucher & Delachanal. In 1923 showde de fabriek hun eerste motorrijwiel op de Parijse Salon. Op de zegel de VY uit 1932. Deze had een 750 cc V-4 blok met een zeer kleine hoek van 14 graden, een cardan aandrijving en een accu-bobine ontsteking. Aardig weetje: Delachanal fabriceerde ook voor George Roy de door hem uitgedachte Majestic.

Volgende zegel in de rij is de BMW R 75/6 uit…… 1970(?).

De vijf-serie van Bayerische Motor Werke liep tot het jaar 1974 en in dat jaar kwam ook de eerste /6 BMW uit. 1970 is dus niet mogelijk voor een zes-serie BMW. De zes verschilde op een paar punten van de vijf-serie: de voorrem werd een schijfrem, de tellers werden buiten de koplamp geplaatst en, het grootste esthetische verschil, de chromen wangen van de tank werden vervangen door rubber kniestukken. Maar goed: de /6 serie kwam dus pas in 1974 op de markt.

De Megola werd maar kort geproduceerd: tussen 1921 en 1925 bouwde de fabriek zo'n 2000 motorfietsen.
Ze gebruikten voor de aandrijving een vijfcilinder stermotor, ingebouwd in het voorwiel. De fabriek was aanvankelijk gestart onder de nam Pax. Die werd later vervangen door MeGo, een samenvoeging van Meixner en Cockerell (op zijn Duits Gockerell), en toen geldschieter Landgraff zich bij het tweetal voegde werd de naam verlengd tot MeGoLa. De Megola had één groot gebrek: de benzinetank. Om de benzine naar het voorwiel te brengen werd gekozen voor twee tanks naast het voorwiel. Vol gaf deze plek geen probleem, maar met leeg rakende tanks gaf de zwaartekracht een ongunstig effect op het stuurgedrag. De fabriek ging in 1925 failliet.

De $ 30.00 zegel laat een Rolls Royce motorfiets zien uit 1938.

Rolls Royce is één van de leidende automerken in de wereld, en hun naam wordt vaak gebruikt als superlatief voor kwaliteit. Brough Superior is zo'n kwalitatief hoogstaand product dat de naam "Rolls Royce" verdient. George Brough, zoon van motorfietsfabrikant William Edward Brough, had tot doel een zo perfect mogelijke motorfiets te bouwen. Hoewel de naam van zijn merk Superior in zich droeg, noemde zijn vader George's merk vaak "Inferior", maar het merk was wel degelijk Superior. In 1940 werd de fabriek gevorderd om vliegtuigmotoren te bouwen voor Rolls Royce van het type Merlin, genoemd naar een valkensoort (in het Nederlands Smelleken geheten). Van deze motoren werden er 150.000 gebouwd. Na de oorlog waren er geen goede inbouwmotoren zoals J.A.P. meer te krijgen en stopte de productie van Brough Superior na 21 jaar, 3048 motoren in 19 modellen.
Het op de zegel getoonde model is de Brough Superior Golden Dream met een H‑motor. Dit zou het ultieme motorontwerp aller tijden zijn, en zag in 1938 het levenslicht. Een H‑motorblok heeft twee gekoppelde krukassen en tegenover elkaar liggende cilinders. Dit model van Brough S. werd (wordt) liefkozend "de Rolls Royce onder de motorfietsen" genoemd. Er waren nog vier exemplaren van bekend, één (rijdend) in bezit van de voorzitter van de B.S.‑club te Nottingham Engeland, twee onder reconstructie en één in het Birmingham Motorcycle Museum die ik persoonlijk heb aangeraakt voordat hij door de grote brand in 2003 verwoest werd, maar ook deze wordt zonder twijfel herbouwd.

De laatste losse zegel is die van $ 40.00 en toont ons een Harley-Davidson Sportster XLCH 100 USA uitvoering.

Nu zijn die letters bij Harley zo goed als ondoorgrondelijk maar de geschiedenis van deze Sportsters is ruim beschreven. Al in 1938 werden de regels van de baanraces aangepast om gelijkwaardige kansen voor privé-rijders te bevorderen. In de baanklasse werden kopklepmotorfietsen tot 500cc en zijklepmotoren tot 750cc toegestaan. Na 1945 konden de Harleys de lichtere Engelse 500 cc motorfietsen geen partij meer geven, en werd het K blok aangepast voor de C‑klasse (Competition). Het was een 750cc 45‑degree V‑twin lichtgewichtblok, nog steeds met zijkleppen maar zo goed dat het tot 1963 elke wedstrijd wist te winnen. De motor werd ook in straatuitvoering verkocht: de XLCH 100.
Verklaring van de letters: X=Sport/Special Construction, de L=dikke band voor, C dus Competition en de H staat in dit geval voor Higher (performance). De Sportster reeks loopt tot heden door in de modellen van HD.

Het eerste zegelblok van de uitgifte toont een Goodman HDS 1200.

Simon Goodman, spruit van de stichter van de Velocette fabriek, wilde de ruige, rammelende Harley laten trouwen met een Britse legende, het Featherbed frame. Hiertoe plaatste hij het Sportster blok in een klassiek Norton frame met vele andere Europese snufjes. De vibratie van het blok dempte hij tot nihil door middel van een zelf ontworpen rubberen ophanging. De Goodman staat bekend als één van de Supermotorfietsen van de vorige eeuw. Van de motorfiets zijn er door Simon niet meer dan 10 gebouwd, en in de laatste decennia zijn er nog een viertal uit reserveonderdelen samengesteld. Waren ze toen al duur, tegenwoordig kost zo'n "brommert" al gauw de prijs van een villa.

Het tweede blok van de serie laat alweer een Harley-Davidson zien, nu de FXE zoals die in 1977 op de weg te bewonderen was.

De F-letter betekent dat de motor met kopkleppen is uitgerust, en dit blok staat beter bekend als het Big Twin blok. De tweede letter, de X, geeft aan dat het voorwiel voorzien is van een smalle band, en de E geeft aan dat je niet hoeft te trappen maar dat er een elektrische starter op de motor zit. De motor behoort tot de Super Glide serie, de serie met achter schokbrekers in plaats van een niet geveerd rijwielgedeelte, de Hardtail reeks.

De serie telt nog twee blokken met afbeeldingen van motorfietsen, maar daarover volgende keer.

Hans de Kloet

Naar boven   -   Terug naar vorige pagina   -   Home