Motor-Rickshaw

In India, niet heel ver van New Delhi (zo'n 25 mijl, ofwel 40 km) bevindt zich het Heritage Transport Museum aan de Major District Road 132, Bilaspur Chowk, Taoru, Gurgaon district, Haryana. Mocht je een keertje die kant opgaan, dan kun je daar veel van de op de postzegels uit de serie "Means of Transport Through the Ages" afgebeelde voertuigen, inclusief de Rickshaw's, gaan bewonderen.
Kom je daar voorlopig niet aan toe, dan zullen we hier het voertuig en de uitgifte voor je bespreken. We hebben het dan over onderstaand openbaar vervoermiddel: de motorfiets-Rickshaw.

De Rickshaw staat in het museum tussen de vierwiel-galerij en het tweewieler-balkon.
Rickshaws zijn van origine Japans, en het woord is een samenraapsel van Riki= Kracht en Sja= voertuig. "Onze" motorfiets-Rickshaw is ontstaan in de jaren na de Tweede Wereldoorlog, toen het Amerikaanse leger grote hoeveelheden overbodige Harley's, Indian's en Engelse motorfietsen achterliet in de bevrijde Aziatische gebieden. Handige lieden gebruikten deze gratis krachtbronnen voor het in elkaar knutselen van eenvoudige taxi's en vrachttransporters. Overigens is de krachtbron in deze Rickshaw geen Harley of Indian maar een stationaire dieselmotor, vermoedelijk van Enfield.

De uitgifte van de zegels vond plaats op 25 maart 2017 en de presentatie van de grote serie, in totaal 20 zegels, werd gehouden in het Overheids Post Museum te Chennai.

De 20 zegels werden op verschillende manieren verpakt: in vijf blokken met elk één soort voertuigen tezamen, en als verzamelblok met alle zegels erin. De "soorten-blokken" tellen allemaal vier kolommen van vijf dezelfde zegels, en hebben als thema's: Publiek Vervoer, Draagstoelen, Os- en Paardenwagens, Oude Auto's en Rickshaw Voertuigen, waarin ons zegeltje is opgenomen.

De hele serie in 6 blokken, de motor rickshaw zegels bevinden zich in de rode rechthoeken

Elk van de blokken telt vier waarden: 5, 10, 15 en 25 roepie, en van elk zegel vijf stuks. Een totale waarde dus van R. 275 (wat ongeveer € 3.50 is). Voor het verzamelblok met dezelfde waarde aan zegels moest aan het postloket echter ruim drie keer zoveel betaald worden. Waarom???? Ik weet het niet, maar het maakt wel dat de gehele serie vaak als losse stroken aangeboden wordt in de handel en niet in één heel blok.
Op twee van de themablokken staan overigens nog wel een paar afbeeldingen die voor ons interessant zijn. Het Rickshaw-zegelblok laat in de onderrand nog net een elektrisch aangedreven transport driewieler zien, en in de onderrand van het Openbaar Vervoer blok staat een soort van Tempo driewieler-taxi afgebeeld.

Van de serie is ook een prestige boekwerkje verschenen met summiere informatie over de verschillende voertuigen en de uitgifte. Op pagina 17 (in Hindoe) en 19 & 20 (in het Engels) vinden we info over de verschillende Rickshaws en op pagina 18 een grotere afbeelding van de motorfiets-Rickshaw. Het zegeltje is in het boekje vervat in een blokje met de vier Rickshaw zegels tezamen. En ook in het boekje vinden we de elektrische driewieler en de Tempo terug.
Hier de meest interessante pagina's uit het boekje:

Pagina 18

Pagina 19

Pagina 20

De bladzijden zijn in het boekje geniet maar aan de loketten werden de blokken ook los verkocht zonder de nietgaatjes.

Uiteraard werden er ook nu weer FDC's verkocht. De te stempelen stukken konden bij meer dan 50 filatelistische loketten verspreid over India ingeleverd worden en werden tot twee weken na de verschijningsdatum van de zegels nog afgestempeld met een Eerste Dag stempelafdruk. Niet ongebruikelijk hoor: Duitsland, Oostenrijk en andere landen (waaronder  PostNL) doen dit ook.

Hier een afbeelding van een FDC stempel met een envellopvullende plaatsnaam

Maar op de dag van de presentatie werden in het museum te Chennai (Madras) de stempels geplaatst met rode inkt op speciale enveloppen met andere afbeeldingen dan de gebruikelijke.

In de glazen de tekst "India schoon".
Op deze wijze konden kopers via de postdienst hun bijdrage leveren aan dit goede doel.

Hans de Kloet

Naar boven   -   Terug naar vorige pagina   -   Home