Lekkernij uit Land van Bengal

Eén van de lastigst te vinden en te scoren zegeltjes is het kleine lila‑bruine "Service" zegeltje van Bangladesh, uitgegeven op 21 december 1983. Op de zegel de afbeelding van een postbode die een postbus leegt, met op de achtergrond een Piaggio Ape, vermoedelijk type Calessino, in Pakistan en Bangladesh een Auto-Rickshaw genoemd.

De normale postzegel met de 3-wieler

De Rickshaw werd en wordt in licentie gemaakt bij onder andere Mahindra & Mahindra (waar horen we die naam tegenwoordig toch vaker??). Dit model werd als kale cabine-driewieler gemaakt, en kon naar wens met verschillende soorten opbouw geleverd worden.
Het zegel is het gewone zegel, een zogeheten permanente uitgifte, van 30 Poisha, de munteenheid in Bangladesh sinds 1972 (100 Poisha = 1 Taka), voorzien van een laagstaande overdruk in rode inkt met het woord "Service".

De zegel met opdruk "Service"

Al vanaf het begin gaf Bangladesh in verschillende jaren frankeerzegels uit met afbeeldingen van lokale motieven. Deze motieven werden in verschillende jaren opnieuw gebruikt. In 1983 werd er weer een serie definitieven (permanente zegels) in Rusland besteld, de Mezhdunarodnava Kniga (de drukker) uitgifte, en daar zat het Rickshaw zegel tussen. Deze uitgifte droeg nog het Engelse woord Service als opdruk, wat in de latere uitgiften van de service opdrukken gewijzigd werd in het Bengaalse schrift. In de volgende uitgiften was het zegel echter meteen ook verdwenen, terwijl de andere afbeeldingen opnieuw werden gebruikt. Vandaar dus dat er maar weinig van de Ape zegeltjes zijn en alleen met de Engelse opdruk.

Waarvoor zijn van de permanente zegels de Service-opdruk-zegels gemaakt?
De meeste zegels in de wereld met de opdruk "Service" worden gebruikt voor post verzonden door officiële instanties, de zogenoemde Official Mail. Veel landen gebruiken dit soort Service-zegels echter om diensten te verrekenen. In Bangladesh werden de Service-opdruk zegels gebruikt om speciale postale rechten te voldoen. Als je er bijvoorbeeld een brief aangetekend of per expres verstuurde, werden de rechten voldaan door extra zegels op de brief te plakken. Betaling voor een extra service dus.
Nu was het tarief om een gewone brief te versturen in 1983 al een 50 Poisha en van de "bijplak zegels" werden de lagere waarden dus ook al snel niet veel meer gebruikt. Dit leidde ertoe dat enkele van de zegelwaarden niet meer in grote getale aangemaakt werden. Ons Ape zegeltje van 30 Poisha was één van die slachtoffertjes. Daarmee werden deze ook meteen een stuk schaarser. Ook de zegels met opdrukken werden natuurlijk niet veel meer gebruikt en werden zogezegd "opgeruimd". Het zegel verscheen dus ook niet meer in de volgende serie permanente zegels.

Van een handelaar in Bangladesh leerde ik dat "ons" Service zegeltje momenteel één van de meest gezochte is door verzamelaars in zijn land. En ik moet zeggen dat wij ze hier, aan deze kant van de wereld, ook niet in grote getale voorbij zien komen. Bij de handelaren ontbreekt het gewone zegeltje al vaak in de series, en het service type is……. schaars. Toch zijn deze zegels niet echt duur te noemen maar tegen de tien euro moet er toch wel voor neergeteld worden. Zegeltjes gebruikt op brief zijn al helemaal moeilijk te vinden, en daar worden op veilingen hoge prijzen voor betaald. Nog steeds worden de rechten voldaan door extra zegels bij te plakken en vaak worden de nog in omloop zijnde Ape Service zegels opgebruikt. Hier een aangetekende envelop uit 1997 (de Bangla jaartelling loopt 597 jaar achter bij de onze):

Hans de Kloet

Naar boven   -   Terug naar vorige pagina   -   Home