Firmaperforaties oftewel PERFINS (2)Zegels met motorfietsafbeeldingen, dat is wat we verzamelen. Liefst nog afbeeldingen van onze eigen motorfiets. Soms wagen we een uitstapje naar brieven met stempels. Zelfs boekjes met motorfietsen op de kaft, kaarten met ingedrukte zegels en postwaardestukken nemen we op in de verzameling. Maar zegels met gaatjes!!!!!!!!!! |
|||||||||||||||||||||||||||||||
Nadat Rowland Hill, een onderwijzer, bij de Engelse posterijen ging werken ontdekte hij dat de post 'duur' was en dat de meeste kosten zaten in de inname en bestelling van de post. In zijn voorstel in 1837 stelde hij voor om de bezorging van de post vooruit te laten betalen door de verzender. Bewijs voor die vooruitbetaling moest door gebruikmaking van prepaid brieven (brief met ingedrukte waarde) of door het opplakken van zelfklevende postzegels.
Ook moesten de vele, ingewikkelde, tarieven vervangen worden door een uniform tarief: voor alle brieven met binnenlandse bestemming tot 1 ounce (28,34 gram) 1 penny. Nadat dit voorstel in 1840 aangenomen werd verscheen de eerste postzegel: de Penny Black.
|
|
Dit werd gedaan met de in 1858 door Joseph Sloper gepatenteerde perforator. Met deze machine konden gaatjes in de vorm van letters in papier gemaakt worden. Eerst in de al in gebruik zijn de belastingzegels en later, na toestemming op 13 maart 1868, ook in postzegels. Tevens werd het postbeambten verboden om zegels voorzien van perforaties aan te nemen en om te wisselen voor geld. Nadat er lange tijd sprake was van Pin-perforated of Perforated met firma initialen werd in 1943 de term PerfIn, PERForated INitials (of INsignia), geïntroduceerd.
Dus Perfins zijn met een perforator aangebrachte gaatjes in de vorm van initialen, logo's of figuren, ter voorkoming van diefstal van de zegels door personeel.
Er zijn in de loop der tijden duizenden verschillende perfins gemaakt en ze zijn in vrijwel alle landen ter wereld gebruikt. Ons helaas veel te vroeg ontvallen MFN lid Harrie Rutgers heeft in het verleden met succes deelgenomen aan tentoonstellingen met zijn verzameling Cubaanse perfins. Daar zaten geen motorfiets gerelateerde exemplaren tussen.
Hoeveel er daarvan dan wel zijn? Ik weet het niet, maar na de eerste aanzet van Hans in Nieuwsbrief 23 wil ik toch het resultaat van mijn zoektocht hieronder weergeven. Eerst de perfins van motorfietsfabrieken, op landvolgorde, daarna perfins van bandenfabrikanten etc.
Van elke perfin wordt (voor over bekend) de volgende informatie vermeld: perforatie - onderneming (periode dat de perfin gebruikt is).
Motorfietsfabrieken:
België:
F.N. - Fabrique National d'Armes de Guerre, Luik (onbekend).
Heeft behalve een perfin met 34 gaten (totaal) ook perfins gebruikt met 30 en 33 gaten.
|
|
|
FN Type A - 363cc 4-cilinder 1905
Duitsland:
KSH - Knopf Sohne, Halberstadt (1923-1941).
Handelsmaatschappij met diverse artikelen, waaronder ook voor auto's en motorrijders.
VW - Victoria-Werke, Nürnberg (1923-1937).
Opgericht als fietsfabriek en in 1901 gestart met de productie van motorfietsen.
Tijdens het gebruik van de perforator willen wel eens pennen afbreken, waardoor incomplete perfins ontstaan zoals op de afbeelding rechts te zien onderaan de V.
Victoria KR50S - 500cc 1931
WW - Wanderer-Werke, Chemnitz (1913-1927).
Gestart als 'Chemnitzer Velociped-Depot Winklhofer & Jaenicke' begon de bouw van motorfietsen in 1902. Perfin type 1 is gebruikt van 1913 tot en met 1924 en daarna type 2 van 1925 tot 1927.
|
|
Wanderer V-twin - 500cc 1915
Z - Zündapp, Nürnberg (1923-1927).
Opgericht als 'Zünder und Apparatenbau GmbH' werd in de periode dat de perfin in gebruik was de K249 geproduceerd.
Zündapp 250cc, circa 1925
Frankrijk:
A.C.P. - SA Automobiles et Cycles Peugeot, Parijs (1921 -1926).
Tijdens de jaren 20 werd de fiets- en motorfietsafdeling gescheiden van de automobiles.
D.B. - De Dion-Bouton, Parijs (1907-1938).
Hoewel de productie van de driewieler al in 1905 gestopt was, leverde de fabriek nog tientallen jaren het befaamde motorblokje aan diverse motorfietsfabrikanten.
Een De Dion Bouton watergekoelde 1-cilinder
G - Cycles et motocycles 'Alcyon', Parijs (motormerken Alcyon, Olympique en later Diamant) (onbekend).
Alcyon V-twin - 350cc 1914
H - Cycle la Française Marque Diamant, Parijs (1914-1927).
Waarschijnlijk in 1902 gestart met bouw van motorfietsen. In 1923 overgenomen door Alcyon.
M.G - Monet et Goyon, Macon (1930-1935).
Heeft van 1917 tot en met 1957 motorfietsen gebouwd.
Postzegelboekje met advertentie voor Monet et Goyon motoren
T&C. - Terrot et Cie, Dijon (1902-1911).
Hoewel de productie van Terrot, gestart in 1901, doorliep tot 1960 is in 1911 gestopt met de perfins.
Terrot Model A - ca. 1910
Groot Brittannië:
BSA - Birmingham Small Arms, Birmingham (1930-1939).
Beïnvloed door de Krimoorlog opgericht om machinegeweren te gaan produceren. In 1903 gestart met motorfietsen.
BSA S31 Sloper - 500cc 1930
ECC - Enfield Cycle Co, Enfield (1895-1939).
Begonnen met het maken van naalden en vishaken werd in 1898, na overname door Eadie, de fietsafdeling in Enfield gestart. Hier werden ook de motorfietsen gemaakt. In de loop der tijd zijn drie verschillende perfins gebruikt.
Type 1 van 1895 tot 1935, type 2 van 1905 tot en met 1915 en type 3 van 1915 tot en met 1939.
Type 1 Type 2 Type 3
In tegenstelling tot de Royal Enfield motorfietsen zijn de perfins erg slecht uitgevoerd.
Royal Enfield RE201 - 225cc 1923
HL - Humber & Co, Coventry (1890-1904).
Gestart in Sheffield, daarna via Wolverhampton naar Coventry. Na faillissement in 1900 verder gegaan onder de naam Humber Ltd. De eerste perfin was een afbeelding van een frameplaatje. Gebruikt van 1890 tot 1895 is het met 130 gaatjes de grootst bekende perfin. De tweede is gebruikt van 1902 tot en met 1904.
Met zoveel pennen was de kans op afbreken groot (pijl).
Humber 3-speed - 500cc 1914
NHCC - New Hudson Cycle Co, Birmingham (1896-1936).
Opgericht als Hudson, Edmonds & Co volgde in 1898 een naamswijziging en in 1902 de eerste motorfiets. Geen succes, en pas in 1910 kwam er een vervolg totdat in 1932 opnieuw, definitief gestopt werd.
New Hudson Model 34 - 350cc 1932
RCCo - Raleigh Cycle Co, Nottingham (1918-1925).
In Raleigh Street te Nottingham werd de fietsfabriek opgericht, en in 1899 werd gestart met motorfietsen. De tweede perfin, waar de eerste C dicht gemaakt is, stamt uit 1925.
REX - Rex Motor (Manufacturing) Company, Coventry (1905-1910).
Voornoemde en Motor Car en Motor Cycle Makers werd opgericht in 1902. Vanaf 1903 concentreerde Rex zich op gemotoriseerde fietsen. In 1911, na stoppen met perfins, was de focus op motorfietsen.
Rex 5 1/2 HP - 650cc 1907
Nederland:
E.A.K.R. - Ernst August Kestein Rotterdam, Rotterdam (onbekend).
In zijn bestaan heeft Kestein maar een heel korte periode, 1935-1936, motorfietsen geproduceerd. Duidelijk datumstempel op de zegel geeft aan of deze in de goede periode valt.
EFA - Eysink Fabrieken Amersfoort, Amersfoort (1925-1944).
Gestart in 1901 met de bouw van motorfietsen heeft de fabriek het uitgehouden tot de eerste oliecrisis in 1956.
Eysink Alpenjager - 350 cc 1938
Gazelle - Gazelle Rijwielfabriek, voorheen Arentsen & Kolling, Dieren (1920-1928).
De door Willem Kolling opgerichte fabriek heeft als enige motorfabrikant een diagonale perfin gebruikt.
S&Z R - Stokvis & Zonen Rotterdam, Rotterdam (onbekend).
Rotterdamse handelsmaatschappij, vooral bekend als de importeur van de Puch bromfietsen in de jaren 60 en 70. Maar ook producent, in licentie, van de Solex en Nederlandse bromfietsmerken als Amstel en Rap. Stokvis had diverse verkoopkantoren zoals in Amsterdam en Groningen die ook eigen perfins gebruikten.
|
|
|
Stokvis Amsterdam
Oostenrijk:
H.B. - Bock & Hollender, Wenen (onbekend).
Opgericht in 1898 voor het maken van auto's. Van 1905 tot 1911 zijn er ook motorfietsen geproduceerd. Na overname door WAM in 1911 gestopt met het bouwen van motorfietsen.
PUCH - Puch Werke AG, Graz (onbekend).
In 1899 opgericht door Janez Puh (Johann Puch), eerst met fietsfabriek Styria en in 1901 een nieuwe fabriek voor de motorfietsen.
Puch S4 ca. 1935
Tsjecho-Slowakije:
L&K - Laurin & Klement, Mlade Boleslav, Bohemen, vroeger Oostenrijk-Hongarije nu Tsjechië (onbekend).
In 1899 gestart met het bouwen van motorfietsen maar al in 1908 overgeschakeld naar 4-wielers. Niet onwaarschijnlijk dat er mondjesmaat nog wel motorfietsen gemaakt zijn.
Zweden:
NV - Nymans Verkstäder, Uppsala (onbekend).
Opgericht door Anders Nymans in 1873, begon in 1903 met
gemotoriseerde fietsen en in 1926 met motorfietsen, de NV Model 249. Eerst gebouwd door Svensk Motorindu in Örkelljunga en vanaf 1927 door NV zelf.
Nymans Verkstäder motorfiets
USA:
MM - American Motor Co, Brocton Massachusetts (onbekend).
Thor - Thor Moto Cycle and Bicycle company, Aurora Illinois (onbekend).
In 1903 werd door Aurora de bovengenoemde fabriek opgericht om een door Henderson ontworpen motorfiets te gaan bouwen.
Thor - 1000cc 1916
Banden fabrieken:
Duitsland:
C.C. - Continental Caoutchouc und Gutta Percha Compagnie, Hannover (1902-1954).
Opgericht in 1871 als producent van rubber is het nu de op 4 na grootste bandenfabrikant ter wereld. Continental heeft verschillende perfins gebruikt gedurende vele jaren.
|
|
|
||
|
|
|||
M - Metzeler-Pneumatic, München (1912-1921).
In 1863 opgericht door Robert Metzeler als handelsmaatschappij in rubber. De grote doorbraak kwam door luchtvaart- en later auto- en motorbanden, waarvoor in Zwitserland al in 1898 octrooi werd uitgegeven.
Frankrijk:
M - Michelin, Clermont-Ferrand (1920-1930).
Opgericht door de broers André en Édouard Michelin. In 1891 kwam een Engelsman met een lekke band bij hun fabriek. De band zat vastgelijmd op de velg en leverde veel problemen op, waardoor de broers op het idee kwamen van afneembare banden. Michelin is nu de op een na grootste producent van auto- en motorbanden.
P.D. - Pneumatiques Dunlop, Parijs (1911-1954).
De Dunlop band is ontwikkeld door veearts John Boyd Dunlop voor de fiets van zijn zoon in 1888. Kort hierop werd gestart met een fabriek die filialen opende in diverse landen. De vestiging in Parijs heeft verschillende perfins gebruikt. Het lijkt erop dat perfin type 4 een pen mist.
|
|
|
|
Italië:
S.I.P. - Società Italiana Pirelli, Milaan (onbekend).
Opgericht in 1872 als Pirelli & C. door Giovanni Pirelli, en in de jaren 20 omgedoopt tot Soc Italiana Pirelli. Eerst een kleine rubberfabriek maar al snel maakte men fiets-, motor- en autobanden.
Nederland:
GY - Goodyear Tire and Rubber Company, Goodyear (onbekend).
Frank Seiberling noemde zijn bedrijf in 1898 naar de uitvinder van het gevulcaniseerde rubber: Charles Goodyear. Nu is het bedrijf de grootste producent van banden met vestigingen over de hele wereld, ook in Nederland.
Groot Brittannië:
DRC - Dunlop Rubber Company (onbekend).
Geen afbeelding.
DP/TCo - Dunlop Pneumatic / Tyre Company (onbekend).
Geen afbeelding.
K/LG - KLG Sparking Plugs Ltd, Putneyvale (onbekend).
Geen afbeelding.
Ik heb niet de illusie dat dit alles is, maar er zijn in ieder geval veel meer perfins die bij ons thema horen dan ik in eerste instantie dacht. De zoektocht gaat onverminderd door, naar nieuwe onbekende perfins en naar exemplaren om toe te voegen aan mijn verzameling. Als er leden zijn die weet hebben van niet genoemde perfins zou ik het graag willen weten om de lijst te completeren.
Nico Helling
Voor meer info over perfins: www.perfinclub.nl