Oorlogshuwelijk tussen BMW en Zündapp

In 1917 wordt in Nürnberg de "Zünder en Apparatebau GmbH" (Zündapp) opgericht. Eerst voor de productie van detonators, maar al snel worden er ook wapenonderdelen gemaakt. Als Neumeyer enig eigenaar wordt van de fabriek besluit hij om ook motorfietsen te gaan produceren. De eerste Zündapp motorfiets is de Z22 in 1921, maar de geschiedenis van de zware Zündapps begint in 1933 met de K serie. De K staat voor "Kardanantrieb". Met modellen van 200 tot en met 800cc wordt de Duitse markt veroverd. Het marktaandeel van Zündapp stijgt van 5% in 1931 tot 18% in 1937. Rond 1940 start de fabriek met de productie van de KS 750, 750 cc zijspan motorfietsen met aangedreven zijspanwiel, voor het leger.

Iets eerder, in 1913, wordt in München de vliegtuigmotor fabriek Bayerische Flugzeug Werke opgericht. Na wat  problemen en overnames wordt in 1916 de naam eerst gewijzigd in Bayerische Motoren Werke GmbH en in 1918 in BMW AG. Na de Eerste Wereldoorlog wordt het Duitsland verboden vliegtuigen te produceren en gaat BMW zich toeleggen op de productie van motorfietsen. In 1921 bouwt BMW een 143cc tweetakt onder de naam De Flink, en van 1921 tot 1923 de Helios waarin de Bayern motor zit. In dat laatste jaar besluit BMW om zich meer op motorfietsen te gaan toeleggen en als Max Fritz de Bayernmotor 90 graden draait is de eerste echte BMW motorfiets een feit.

Hoewel de Douglas met de liggende cilinders model staat, heeft BMW de twee cilinders niet in de lengte maar dwars in het frame geplaatst. De aandrijving geschiedt middels een kardanoverbrenging. Vanaf 1935 worden BMW motorfietsen voorzien van telescoopveren in plaats van bladveren en worden de geperste frames vervangen door buizen frames. Vanwege de opbouw van de Duitse strijdkrachten wordt de R71, een 750 solo motor, aangepast en van een zijspan voorzien. Het nieuwe model, de R75, zal al snel bekend worden als 'Wehrmachtgespann'. Wanneer Duitsland Polen de oorlog verklaart en dit land binnenvalt, nadat eerst Sudetenland geannexeerd is, wordt de binnenlandse propaganda niet vergeten.

Omdat Duitsland wil voorkomen dat Rusland zich met de strijd gaat bemoeien als het Polen aanvalt, wordt een niet-aanvalsverdrag met dit land gesloten, het Molotov-Ribbentrop pact. Als dank hiervoor krijgt Rusland onder andere de tekeningen en productieschema's van de BMW R71. In Moskou (Moskva) beginnen de Russen met de bouw van de M-72. Net als in Duitsland worden ook hier motorfietsen (de M-72?) afgebeeld op briefomslagen als propaganda naar de bevolking.

Terug naar de Duitse "Wehrmachtmachines". De BMW combinatie is een zeer geavanceerd model. De motor heeft twee aangedreven wielen en is voorzien van maar liefst tien versnellingen: 4 gewone, 4 crosscountry en 2 achteruit. Hierdoor is de motorfiets inzetbaar in zowel het koude klimaat in Rusland (ondanks het niet aanvalsverdrag toch binnengevallen door Duitse troepen) als de hitte van de Sahara, waar Rommel met zijn troepen oorlog voert.

Op verzoek van het Duitse leger gaan Zündapp en BMW in 1942 de onderdelen voor beider machines standaardiseren. Uiteindelijk zorgt dit beleid ervoor dat 70% van alle nieuw geproduceerde BMW's en Zündapps uit gestandaardiseerde onderdelen bestaat.
Het uiteindelijke doel van de Duitse legerleiding is om een Zündapp-BMW hybride motorfiets te maken. Er is zelfs al een naam voor deze motorfiets: BW43. Als na een evaluatieperiode wordt beslist dat de Zündapp KS 750 de beste motorfiets van de twee is, wordt de Zündapp KS 750 motor uitgangspunt met daaraan een BMW 286/1 zijspan gekoppeld. Afgesproken wordt dat als BMW 20.200 stuks R75 geproduceerd heeft, overgegaan wordt tot de bouw van de BW43. De grens van 20.200 wordt echter niet bereikt en als gevolg hiervan komt de productie van de Zündapp-BMW motorfiets niet op gang.

Nadat de Duitsers Rusland zijn binnengevallen en oprukken naar Moskou wordt de productie van de Russische M-72 verplaatst van onder andere Moskou naar meer oostelijke gebieden. Een van die plaatsen is Irbit in de Oeral. Een andere plek waar de productie voortgezet wordt is in de Oekraïne, als Dnjepr, en in Kazakstan onder de naam Kozak. Nadat na de oorlog de Russen de inventaris van de BMW fabriek in Eisenach in beslag nemen, worden de ontwerptekeningen van de R71 doorverkocht aan China. Als Mao in 1949 zijn lange mars door China onderneemt zou een deel van zijn motorfietspark kunnen bestaan uit nagebouwde R71's.

Voor alle motorliefhebbers en verzamelaars van antieke motorfietsen is het jammer dat de Zündapp-BMW hybride motorfiets er nooit gekomen is.

Nico Helling

Naar boven   -   Terug naar vorige pagina   -   Home